خرید سهام یا فروش سهام+ 20 نکته مهم و کاربردی

خرید و فروش سهام آن قدر سود دارد که ماشین خود را فروختم و در بازار بورس سرمایه گذاری کردم. تا سال آینده با خرید سهام ارزان و فروش سهام با قیمت بالا پولدار می‌شوم و به جای پژو، بنز می‌خرم.

با داغ شدن تب بورس در چند ماه اخیر، و دمیدن دولت در آتش بازار سرمایه، خرید و فروش در بورس ایران رونق بسیاری گرفته است. از این رو بسیاری از افراد ناآگاه دست به فروش منزل و خودرو و طلا و سایر پس انداز‌های زده و در بورس سهم خریدند. بدون شناخت از سهم و قواعد معامله در بازار! حتی بسیاری از شرکت‌ها که ورشکستگی خود را اعلام کردند، در صف خرید  قرار داشتند!!!! بنابراین خرید سهام و فروش آن دارای قواعد علمی و تجربی است که در این مقاله در عناوین زیر به آن می‌پردازیم.

• سرمایه گذاری با پول راکد برای خرید سهام
• دوری از هر گونه هیجان و جوگیر شدن در خرید سهام و فروش سهام 
• انتخاب صنعت برتر برای خرید سهام
• انتخاب سهم برتر برای خرید سهام
• بازدهی سهم برای خرید یا فروش سهام
• میزان نقد‌شوندگی سهم در بازار
• اندازه سهام شناور آزاد
• نسبت پی به ای (p/e) در خرید سهام یا فروش سهام
• میزان پرداخت سود نقدی (دی پی اس) و تاثیر آن بر خرید یا فروش سهام
• سود شرکت برای خرید سهام
• برنامه طرح و توسعه شرکت در خرید سهام یا فروش سهام
• عملکرد مدیریت شرکت
• جوان بودن شرکت برای خرید یا فروش سهام
• EPS یا سود پیش بینی شده شرکت برای خرید یا فروش سهام
• گزارش های مالی برای بررسی نگهداری سهم، خرید سهم یا فروش سهم
• کف قیمت سهم برای خرید سهم و سقف قیمت برای فروش سهام
• اخبار و پیش بینی های سیاسی برای فروش و خرید سهام
• استفاده از تجربه افراد آگاه و خبره بازار در خرید و فروش سهام در بازار سرمایه
• عدم اعتماد به شایعات، افراد بی تجربه و سیگنال‌های غیر قابل اعتماد

 خرید سهام و فروش سهام| 20 نکته کاربردی

با توجه به مطالبی که در مقدمه اشاره کردیم، خرید و فروش سهام، با ریسک‌های زیادی در ارتباط است؛ به طوری‌که حتی معامله گران حرفه ای را غافلگیر می‌کند و باعث ضرر و زیان فراوان می‌شود. یادمان باشد برای ورود به بازار سرمایه هیچ گاه دیر نیست، اما در صورت ناآگاهی باعث خسران فراوان می‌شود.

۱- سرمایه گذاری با پس‌انداز های راکد

سرمایه‌گذاری در بورس باید با پول حاصل از پس انداز انجام شود. فروش زمین، ساختمان و لوازم ضروری زندگی برای فعالیت در بورس، اشتباه است. چه بسیار افرادی که تمام سرمایه خود را وارد بورس نمودند و با کاهش ارزش سهام، سرمایه ‌آن‌ها به یک چهارم کاهش پیدا کرد. بنابراین اگر قصد ورود به بازار را دارید، با پول‌های بلااستفاده و پس‌انداز این کار را انجام دهید. البته باز هم بهتر است با قسمتی از پول راکد وارد بازار شوید و کم کم با یادگیری کامل، سرمایه را وارد بورس کنید.

۲- جو گیر نشدن و خرید و فروش سهام در جوهای خوب یا بد بازار 

برای سرمایه‌گذاری در بورس، افق بلند مدت داشته باشید و از رفتارهای هیجانی و خرید و فروش‌های سریع و زیاد سهام خودداری کنید. برد اصلی در بازار سرمایه با کسانی است که صبر پیشه می‌کنند و بازندگان واقعی، نوسان‌گیران هستند. اگر با علم و درایت کار کنید، در بازار‌های منفی بیشترین سود را خواهید برد. وارن بافت بیشتر ثروت خود را در بازار منفی کسب کرده است.

۳- شناسایی صنایع برتر و های‌تک

در هر زمان که اقدام به سرمایه‌گذاری می‌کنیم باید صنعت برتر را شناسایی کنیم و از بین صنایع مختلف، صنعتی که چشم ‌انداز روشنی دارد را انتخاب کنیم. باید بررسی کنیم که در چرخه اقتصاد کشور، کدام صنایع در آینده نیاز بیشتری به آن ها احساس می‌شود. امروزه صنایع های‌تک (تلکنولوژی بالا) با سرعت وارد چرخه اقتصاد و صنعت شده و با کسب سودهای فراوان به رهبر بازار تبدیل می‌شوند. مانند ایلان ماسک در راه اندازی تسلا و تولید خودرو‌های تمام برقی یابیت کوین و …

مسئله دیگر قابل کپی نبودن محصول یا خدمت است. هر چه تکنولوژی محصولی دست نیافتنی تر باشد، صاحبان آن کسب و کار سود بیشتری کسب خواهند کرد و خرید سهام قبل از رشد  و بعد از رسیدن به قله اقدام به فروش سهام بسیار سودآور خواهد بود.

در هر کشوری معمولا 10 مزیت نسبت به سایر کشور‌های جهان وجود دارد. با شناسایی آنها و سرمایه گذاری در همان صنایع، رشد اقتصادی حاصل می‌شود. به طور مثال یکی از مزایای رقابتی چین، قیمت ارزان و تعداد زیاد نیروی کار است. در ایران گاز یکی از مزایای رقابتی است و… بنابراین اگر قصد خرید سهام یا فروش سهام یک شرکت های‌تک را دارید، کمی فکر کنید. اگر شما در سال 2008 هزینه خرید 1 دستگاه تسلا رودستر را صرف خرید سهام تسلا میکردید، امروز بیش از یک میلیارد دلار سهام داشتید.

۴- گزینش بهترین سهم در هر صنعت

بهتر است ابتدا 16 صنعت را انتخاب کنید و از هر صنعت سهام بهترین شرکت را بخرید. محاسبات ریسک نشان داده است که با داشتن  16 سهم مختلف از صنایع مختلف، در سبد دارایی شما ریسک را به صفر نزدیک میکند.

برای انتخاب صنعت باید به آینده و نوسانات صنایع در آِنده تکیه کنیم. بعد از انتخاب صنعت، باید از بین شرکت‌های زیر مجموعه صنعت، بهترین شرکت را انتخاب کنیم. به طور مثال در صنایع سیمان، تکنولوژی روز، بهره وری، نزدیک بودن به مرزهای صادراتی و …. می‌تواند ارزش بالایی به سهمی مانند سیمان آبیک ببخشد. ممکن است تا دیروز سیمان آبیک سهام با ارزشی در صنعت سیمان باشد، ولی با احداث کارخانه های به روز در نقاط استراتژیک صادراتی سهام دیگری جایگزین شود. بنابراین در این وضعیت سهام سیمان آبیک را به فروش می‌رسانیم و سهام شرکت دیگر را میخریم.

۵- بازدهی بالا نسبت به سپرده گذاری و بازارهای دیگر

تمام افراد و سرمایه‌گذاران به دنبال بازدهی بیشتر پول خود هستند؛ بنابراین بازدهی سهم در گذشته و پیش بینی آن برای آینده در خرید سهم بسیار اهمیت دارد. برخی اوقات طرح‌های توسعه که در اواخر کار عملیاتی است، باعث خواهد شد، سهام شرکت بسیار ارزنده شود و در این هنگام خرید سهام باعث سود و بازده بالا نسبت به سپرده و … می‌شود. هم چنین ممکن است دستگاه‌ها و تجهیزات شرکت‌ها در مرور زمان، بهره ‌وری و کیفیت پایینی را ارائه کنند؛ در این مواقع، فروش سهام در یک موقعیت مناسب توصیه می‌شود.

۶- نقد شوندگی در هنگام فروش سهم با کمترین ضرر

نقدشوندگی دارایی ها یکی از نکات مهم در انتخاب دارایی است. به طور مثال فرض کنید با 100 میلیون قصد خرید یک خودرو دارید. حال اگر قیمت مرسدس بنز 1990 و پژو 206 مدل 97 ، هر دو 100 میلیون باشند، بیشتر افراد 206 را انتخاب می‌کنند، که یکی از دلایل اصلی آن وجود مشتری برای فروش آن است.

در بازار خرید و فروش سهم مانند بقیه بازار‌ها دو طرف معامله دارد. خریدار و فروشنده؛ اگر خریداری برای کالای ما وجود نداشته باشد، طبیعتا آن کالا ارزشی نخواهد داشت. میزان نقدشوندگی به تعداد خریداران سهم و سودآوری صنعت و … بستگی دارد. سهمی نقدشوندگی بیشتری دارد که در مقایسه با سهم های دیگر در موقع فروش، با تخفیف کمتری به فروش برود.

۷- میزان سهام شناور برای تصمیم گیری در مورد خرید سهام

هر کارخانه یا شرکتی، تمام سرمایه و سهام خود را در بورس اوراق بهادار عرضه نمی‌کند. به تعداد سهمی که در دست مردم است، سهام شناور می‌گویند. سهام شناور مناسب برای خرید یک سهم در حدود 15 تا 30 درصد است. اگر تعداد سهام شناور هم بسیار زیاد باشد، روند افزایش قیمت یا کاهش آن کند و طولانی می‌شود و موجبات سردرگمی سهامداران را فراهم می‌کند.

برای دیدن مقدار سهام شناور مانند P/E و EPS  به سایت tsetmc.ir مراجعه می‌کنیم. نماد مورد نظر را جستجو و وارد صفحه مربوط به آن می‌شویم.

۸- نسبت P/E سهم برای خرید و فروش سهام

نسبت پ به ای از تقسیم کردن price بر earning per share که به طور مخفف p/e مینامیم به دست می آید. در صورت کسر قیمت حال حاضر سهم و در مخرج کسر درآمد هر سهم قرار میگیرد. برای خرید سهام یا فروش سهام باید، p/e آینده را پیش بینی کرد.

چند نکته در مورد P/E

• P/E که در تابلو TSETMC.IR قرار می‌گیرد برای گذشته سهم است. اگر قصد خرید سهام را دارید، بهتر است آینده را پیش بینی کنید.
• پی به ای هر صنعتی با صنعت دیگر متفاوت است.
• معمولا ریسک سهم هایی که P/E بیشتری دارند، بالاتر است.
• پی به ای  متوسط در هر کشور معمولا عکس نرخ بهره است.

برای این‌که از P/E بیشتر بدانید، بر روی مقاله P/E کلیک کنید.

۹- میزان پرداخت سود نقدی (DPS) در فرآیند تصمیم گیری خرید یا فروش سهام

شرکت‌های بورسی، سالانه یک بار اقدام به تشکیل مجمع عادی سالیانه می‌کنند و یکی از تصمیمات این جلسه، تقسیم سود نقدی بین سهامداران است. همان‌طور که در قسمت8 اشاره کردیم، EPS سودی است که شرکت برای سرمایه گذار می‌سازد. DPS سود تقسیمی در مجمع شرکت می‌باشد. ممکن است شرکتی سود خوبی داشته باشد ولی آن را بین سهامداران توزیع نکند. البته اگر شرکت‌ها زیانده باشند و سودی کسب نکرده باشند، علامت خطر مهمی برای سهامداران روشن می‌شود.

بنابراین با بررسی سود کسب شده و سود تقسیم شده در سال‌های قبل و همچنین بررسی گزارش عملکرد، میتوان سود آینده را پیش بینی کرد. با پیش بینی سود، تریدر‌های حرفه‌‌ای بازار دست به خرید یا فروش سهام می‌زنند.

۱۰- سرمایه شرکت برای تصمیم در مورد خرید یا فروش سهام

سرمایه شرکت‌ها ملاک دقیقی برای خرید یا فروش سهام آن نیست. دارایی ها اگر به صورت مولد به جریان بیفتند، میتوانند سود خوبی برای سهامداران تولید کنند. اگر سرمایه درست به کار گرفته نشود، شرکت از قافله رقابت با سایر رقبای صنعت جا مانده و سرمایه زیاد آن فقط به درد تقسیم به طلبکاران و سهامدارن می‌خورد.

۱۱- برنامه طرح و توسعه شرکت و تاثیر آن بر قیمت خرید و فروش سهام

ممکن است در نگاه اول به تابلو شرکت x پی به ای  و EPS خوبی را نبینیم؛ اما وقتی به صورت‌های مالی و گزارش عملکرد که مراجعه می‌کنیم، با طرح های توسعه پولسازی روبه رو می‌شویم که نشان دهنده رشد قیمت سهام و همچنین سود تقسیمی آن است. بنابراین با توجه به روند پیشرفت پروژه می‌توان در زمان مناسب(قبل از بالارفتن قیمت سهم) اقدام به خرید سهم کرد و بعد از رسیدن به قله اقدام به فروش سهام نمود.

۱۲- عملکرد مدیریت شرکت

مدیریت شرکت در راس هرم تصمیم گیری، برنامه‌ریزی، تدوین سیاست‌های مالی، بهره‌وری و … قرار دارد. اگر شرکتی با سرمایه انسانی و مالی خوبی تحت مدیریت افراد نالایق قرار بگیرد به زودی محکوم به ورشکستگی خواهد شد (در سازمان خصوصی سازی شاهد تعداد زیادی از این شرکت‌ها بودیم مانند نیشکر هفت تپه، کشت و صنعت مغان، نساجی شمال و ….)

بسیاری از تریدرهای با تجربه، در مجامع شرکت‌ها حضور پیدا می‌کنند و در مورد مدیران اطلاعات لازم را جستجو و کسب می‌کنند. بسیار دیده شده که بعد از تغییر تیم مدیریت یک شرکت، تعداد زیادی از معامله‌گران دست به خرید سهام شدند و یا این‌که جان از مهلکه به در برده و سهام خود را فروخته اند.

۱۳- به روز بودن سیستم، دستگاه‌ها، ماشین آلات شرکت و تاثیر آن بر خرید و فروش سهام

تمام محصولات دارای منحنی چرخه عمر هستند و بعد از مدتی به علت تغییر تکنولوژی، به روز شدن تکنولوژی و ماشین آلات بهره ور، خریدار نداشتن محصول و … احتیاج به سرمایه‌گذاری مجدد و به روز کردن دستگاه و ماشین آلات می‌باشند. برخی از شرکت ها هم دست به توسعه از بالا یا پایین می‌کنند. یعنی اگر شرکتی بدنه خودرو را تولید می‌کند، میتواند در پایین دست، تولید ورق را احداث کرده و خرید اولیه را محدود کند. همچنین با خرید کوره رنگ میتواند بدنه را رنگ کرده و سود بیشتری بسازد.

بنابراین اگر ماشین آلات شرکتی فرسوده باشند، از کیفیت محصول کاسته شده و طبیعتا مشتریان به آن واکنش نشان می‌دهند؛ یا این که ضایعات تولید زیاد شده که باز هم از سود شرکت می‌کاهد. معامله گران حرفه ای برای خرید سهام یا فروش سهام، به تمام نکات گفته شده توجه ویژه ای دارند.

۱۴- میزان رشد سود پیش‌بینی شده

برخی شرکت‌ها سود پیش بینی شده خود را محقق می‌کنند. این شرکت‌ها بین سهامداران و تریدر‌ها ارزش بیشتری دارند نسبت به شرکت‌هایی که سود را محقق نمی‌کنند. اگر به صورت های 5 سال گذشته شرکت نگاه کنیم، میتوان دید که آیا این شرکت دارای سود هست و یا خیر؟ و اگر سود را پیش بینی می‌کند به آن دست پیدا میکند یا خیر؟

بنابراین اغلب فعالین بازار یکی از آیتم‌هایی که با آن اقدام به خرید یا فروش سهام ‍‌میکنند، بررسی میزان رشد سود شرکت در گذشته و پیش بینی آن در آینده است.

۱۵- گزارش های مالی دوره ای

شرکت‌ها موظف هستند صورت های مالی خود را هر سه ماه منتشر کنند. البته اغلب این صورت ها حسابرسی نشده اند؛ اما در کل قابل اعتماد هستند. بررسی گزارش ها در بازه های 3 ماهه تغییرات مثبت یا منفی شرکت را نشان میدهد؛ که اگر به آن دقت شود، میتوان وضعیت شرکت را در سال جاری حدس زد. بنابراین برای خرید سهام یا فروش سهام حتما گزارش های 3 ماهه را چک کنید.

۱۶- در کف قیمت سهام بخرید، در سقف قیمت سهام بفروشید

در بازار سهام هر سهم یک سقف قیمتی (نقطه مقاومت) و یک کف قیمتی (نقطه حمایت) دارد. واضح است که بیشترین سود نصیب کسی می‌شود که در کف قیمتی اقدام به خرید سهام نماید و در سقف قیمتی سهام خود را بفروشد؛ اما طبیعتا این کار نیاز به تجربه و سواد مالی زیادی دارد. معمولا اگر تریدر تحلیل بنیادی، تحلیل تکنیکال و تابلوخوانی را با هم به کار بگیرد، میتواند نزدیک به قله و دره سهام خود را بفروشد و یا این که دست به خرید سهام بزند.

۱۷- اخبار سیاسی و اقتصادی

همه کشور‌ها در بازار بورس و سایر بازار‌ها مانند نفت و طلا و …. به اوضاع سیاسی، اقتصادی کشور خود و جهان وابسته اند. همان‌طور که در اوایل شروع کرونا شاهد بودیم، قیمت نفت به اعداد منفی و صفر دلار در هر بشکه رسید؛ یا این که رای آوردن بایدن، کمی التهاب را در بازار کشور ما و جهان التیام بخشید. بنابراین یک معامله‌گر حرفه ای باید علاوه بر بازار بورس، اخبار سیاسی و اقتصادی کشور و جهان را رصد کند.

۱۸- برای خرید و فروش سهام از چه کسی مشاوره  میگیرید؟!!!

متاسفانه به برکت رشد فضای مجازی، کانال های تلگرامی و اینستاگرام، همه افراد تحلیل گر بازار بورس شده اند. بسیاری از این افراد سواد مالی ندارند و یا این که بسیار بی تجربه وارد بازار شده و با تشکیل کانال وی آی پی اقدام به فروش سیگنال می‌کنند.

بسیاری از سهامداران جدید در سال 99 به نصیحت خبرگان بازار گوش نداده و گیر آدم‌های شیاد افتادند و با سقوط بورس سرمایه خویش را به باد دادند. بنابراین این که از چه کسی مشورت بگیریم نکته بسیار حائز اهمیت می‌باشد.

۱۹- عدم اعتماد به شایعات

همواره در بورس به اخبار رسمی ‌توجه کنید و به شایعات و شنیده‌های دیگران اعتماد نکنید. افراد فاقد مجوز سبدگردانی و تحلیلگری در شبکه‌های اجتماعی در کمین سرمایه‌های شما هستند و تلاش دارند با شایعات بی اساس و کذب، قیمت سهم را افزایش دهند که این گونه رشدها مسیری جز سقوط نخواهند داشت.

20- در بازار بورس همیشه وقت برای پولدار شدن هست

برخی فکر می‌کنند که در جوی مانند سال 98 و 99 می‌توانند سود خوبی از بورس بگیرند؛ اما واقعیت این است که، افراد با تجربه در بازار 98و99 سود کرده و بی تجربه ها سرمایه خود را به با تجربه ها دادند. یادمان باشد در بازار بورس همیشه زمان برای کسب سود هست، به شرطی که 19 نکته قبل را دقیق اجرا کنید.

اگر بخواهیم موفقیت در بازار بورس را در یک جمله خلاصه کنیم باید بگوییم : خرید سهام در زمان(نزدیکترین زمان به رشد سهام) و قیمت مناسب و فروش سهام در زمان (قبل از تشکیل صف فروش) و قیمت مناسب

برای مطالعه مقاله معرفی 6 بازار مالی در ایران کلیک کنید